ضوابط پارکینگ در ساختمان مسکونی
ضوابط پارکینگ در ساختمان مسکونی : گسترش آپارتمان نشینی، احداث ساختمان های چند طبقه با واحدهای متعدد، دارا بودن حداقل یک خودرو توسط اکثریت قریب به اتفاق خانواده ها و کم عرض بودن بسیاری از کوچه ها و فرعی ها، احداث پارکینگ در ساختمان ها و واحدهای مسکونی را در شهر ها خصوصا کلان شهرهای کشور، به یک ضرورت تبدیل کرده است. نبود فضای پارک مناسب برای خودرو ها، به بسیاری از مشاجرات و کشمکش ها بین همسایه ها و ساکنان کوچه یا خیابان دامن زده است و کمتر فضای محدود برای پارک خودرو را می توان شاهد بود که در آن بحث و جدل، خشونت لفظی و حتی فیزیکی رخ نداده باشد.
به همین منظور، بر اساس طرح تفصیلی، ساخت پارکینگ، هنگام احداث ساختمان ها و آپارتمان ها الزامی است. بنابراین قوانین و مقررات احداث پارکینگ در ساختمان از جمله ابعاد پارکینگ، طراحی پارکینگ، تاثیر پارکینگ در قیمت ملک، اندازه و ابعاد پارکینگ در ساختمان، خرید و اجاره پارکینگ در ساختمان، پارکینگ مزاحم و نظایر آن از جمله موضوعاتی است که هر شهروند امروزی باید درباره آن آگاهی داشته باشد.
تعریف پارکینگ در آپارتمان
اصولا پارکینگ یا توقفگاه، محل نگهداری خودروها در زمانی است که از آن ها استفاده نمی شود. پارکینگ می تواند در فضای باز مانند جاده یا در فضای بسته مانند ساختمان واقع شود که دسترسی به آن به دو صورت خصوصی یا عمومی می باشد. حقوق شهروندی ایجاب می کند یک ساختمان نیاز ساکنان خود را به پارکینگ مورد نیاز فراهم کند. این موضوع، نه تنها ساختمان های مسکونی بلکه مجتمع های اداری و تجاری را نیز شامل می شود.
از سوی دیگر محل احداث یک مجتمع غیر مسکونی نیز باید به گونه ای باشد که موجب ترافیک در خیابان های اطراف نشود. بنابراین داشتن پارکینگ از نخستین نیازهایی است که در ساخت و ساز یک مجتمع باید مد نظر قرار گیرد. بدیهی است این امر برای مجتمع های مسکونی، ضرورت ویژه ای دارد. اهمیت این موضوع در شهرهای پیشرفته جهان، به گونه ای است که در هر ملک، علاوه بر تامین پارکینگ مالک، پارکینگ هایی برای میهمانان نیز لحاظ می شود که اغلب جلوی ساختمان یا ملک شخصی در نظر گرفته می شود. در این حالت طبق قوانین تعیین شده از طرف شهرداری یا مدیریت شهری، اگر منطقه یا محله ای ظرفیت ساخت ساختمان های چند طبقه را نداشته باشد، مجوز احداث آن صادر نخواهد شد.
انواع پارکینگ
پارکینگ ها انواع و اقسام مختلفی دارند و تنها محدود به آپارتمان ها و واحدهای مسکونی و تجاری نیستند و می توان آنها را از جنبه های مختلف مانند میزان دسترسی، ابعاد و اندازه، تعداد وسایل نقلیه داخل پارکینگ، نوع قرار گرفتن خودروها، مواد استفاده شده در ساخت و نظایر آن تقسیم بندی کرد. در زیر انواع پارکینگ ها ذکر شده است:
- پارکینگ همکف، زیرزمینی، پشت بام
در قسمت همکف آپارتمان های مسکونی و تجاری، غالبا هر واحد یک جای پارک مجزا دارد که با توجه به ماهیت و ابعاد پارکینگ، وسایل نقلیه پشت سرهم و اغلب کنار هم قرار می گیرند. در طراحی این نوع پارکینگ، باید فضای کافی برای جابه جایی خودرو و ورود و خروج آن فراهم شده باشد اما پارکینگ زیرزمینی معمولا در مکان هایی که فضای کافی وجود ندارد یا قیمت زمین بالاست، اعم از طبقات زیرین آپارتمان، جاده، پارک و… طراحی و ساخته می شود که البته نیازمند صرف هزینه های بالاست و در ساختمان ها و آپارتمان هایی که تعداد واحدهای آن در هر طبقه زیاد است، مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین پارکینگ پشت بام که استفاده از آن بسیار محدود است، برای پارک وسایل نقلیه سبک مانند موتورسیکلت و دوچرخه کاربرد دارد. در این رابطه، ملاحظاتی مانند جابه جایی وسایل نقلیه، تامین ایمنی و مقاومت لازم سقف برای تحمل وزن وسیله نقلیه، صرف زمان و هزینه را باید در نظر داشت.
- پارکینگ کوچک، متوسط، بزرگ
پارکینگ ها از نظر ابعاد و اندازه، پارکینگ های کوچک، متوسط و بزرگ را شامل می شوند. پارکینگ های کوچک ظرفیتی برابر با 3 محل پارک برای خودرو دارند. پارکینگ های متوسط، ظرفیتی برابر با 4 الی 25 محل پارک خودرو و پاکینگ های بزرگ، ظرفیتی بیش از 25 محل پارک خودرو دارند.
- پارکینگ اختصاصی و مشاع
پارکینگ های اختصاصی، آنهایی هستند که محدوده آن به طور کامل در سند منزل یا اجاره نامه قید شده و مشخصا به یک واحد آپارتمانی تعلق گیرد. خریدار یا مستاجر این واحد آپارتمانی، می تواند به طور اختصاصی از این پارکینگ استفاده کند و وسایل نقلیه مانند خودرو، موتورسیکلت و دوچرخه خود را در این قسمت قرار دهد اما پارکینگ مشاع، آنهایی هستند که بین واحدهای یک آپارتمان مشترکند و می توانند از آنها به صورت توافقی استفاده کنند. آپارتمان هایی که تعداد واحدهای آنها زیاد و تعداد انباری یا پارکینگ آنها کم است، دارای پارکینگ مشاع هستند. معمولا استفاده از پارکینگ های مشاع به صورت توافقی است و قبلا به مستاجر یا خریدار منزل درباره حق استفاده از پارکینگ صحبت می شود. به دلیل دردسرهای پارکینگ مشاع، قوانین پارکینگ آپارتمان درباره آنها، بیشتر مدنظر قرار می گیرد.
- پارکینگ طبقاتی
از انواع پارکینگ های سرپوشیده است که بیشتر در مراکز خرید بزرگ یا برج ها کاربرد دارد. سازه آنها چند طبقه و بعضا به صورت مارپیچ است. در این پارکینگ ها، خودروها می توانند از طریق رمپ داخلی، رمپ خارجی، بالابر خودرو و سیستم های ربات خودرو به طبقه مورد نظر و مکان پارک مناسب وارد شوند. در این شیوه، رمپ داخلی، رایج ترین روش است و استفاده از بالابر خودرو فقط برخی ساختمان های قدیمی، معمول است.
- پارکینگ خیابانی
از انواع پارکینگ های عمومی و روباز در نزدیکی و اطراف مکان های شلوغ و پرازدحام است. این پارکینگ ها ممکن است خصوصی و پولی یا رایگان و عمومی باشند.
- پارکینگ مکانیزه
در پارکینگ مکانیزه هوشمند با استفاده از ماشین آلات الکتریکی، دیجیتالی و مکانیکی، از فضای موجود به صورت حداکثری استفاده می شود. تعداد خودروهای پارکینگ هوشمند با فضایی مشابه در مقایسه با نوع غیر هوشمند آن، بیشتر است و موجب صرفه جویی در فضا و هزینه و کاهش آلودگی محیط زیست می شود. همچنین این پارکینگ، سرعت ورود و خروج ماشین را افزایش می دهد و خودروها بدون نیاز به راننده و با استفاده از سیستم مکانیزه هوشمند، به جایگاه خود منتقل می شوند.
انواع پارکینگ های مکانیزه و هوشمند
پارکینگ مکانیزه روتاری، پارکینگ مکانیزه برجی و پارکینگ هوشمند پازلی از جمله پارکینگ های مکانیزه به شمار می روند.
روتاری: پارکینگ مکانیزه روتاری، فقط به اندازه دو ماشین فضا اشغال می کند، اما قادر است 12 خودرو را در خود جای دهد. از پارکینگ مکانیزه روتاری در مکان هایی که فضای کافی برای ساخت پارکینگ های وسیع وجود ندارد، استفاده می شود.
برجی: پارکینگ مکانیزه برجی، پرهزینه ترین و گران ترین نوع پارکینگ هوشمند و البته پربازده ترین آن از نظر تعداد خودرو است. این پارکینگ ها به صورت دایره ای و یا مستطیلی ساخته شده و از یک آسانسور مرکزی برای جابه جایی خودرو استفاده می کند.
پازلی: از پارکینگ هوشمند پازلی می توان در مراکز مسکونی، تجاری و عمومی استفاده کرد. این پارکینگ از نظر ساخت، هزینه کمتری نسبت به سایر پارکینگ های هوشمند دارد و حتی می توان از تعدادی از آنها در کنار یکدیگر استفاده کرد.
پارک سوئیچی خودرو و ضوابط آن
پارک سوئیچی، در برخی از پارکینگ های خصوصی کاربرد دارد البته اگر فضای پارکینگ، پاسخگوی مانور وسایل نقلیه باشد و در عبور و مرور، خلل ایجاد نکند. در مجموع، پارکینگ سوئیچی شرایطی است که بتوانیم دو محل توقف خودرو را در پشت سر دیگری در نظر بگیریم. ضوابط طراحی پارک سوئیچی خودرو عبارتند از:
- طول و دهانه پارکینگ های سوئیچی، باید کاملا مشابه با پارک اصلی باشد.
- برای محاسبه تعداد قرارگیری خوردوها در جایگاه های پارک، پارک سوئیچ نیز باید لحاظ شود.
قوانین پارکینگ آپارتمان
در برخی موارد، مالکان واحد مسکونی به دلایلی مانند نداشتن خودرو، نداشتن انباری، داشتن وسایل اضافی زیاد و دلایل دیگر، از پارکینگ به عنوان انباری استفاده می کنند و برخی از وسایل و لوازم را که جایگاه آن در انباری است، در پارکینگ قرار می دهند. در این باره باید دانست قرار دادن هر گونه وسیله اضافه در فضای پارکینگ خودرو در آپارتمان ها، ممنوع و غیر قانونی است و در صورت چنین اقدامی، سایر ساکنان حق اعتراض و پیگیری موضوع را دارند.
ضوابط عرض در پارکینگ مسکونی
در خصوص ضوابط پارکینگ ساختمان های مسکونی به طور کلی، باید برای هر خودرو، 2.5 متر عرض لحاظ شود.
برای دو خودرو، دو حالت زیر اتفاق می افتد:
- اگر دو طرف پارکینگ دیوار باشد، عرض 5 متر، باید لحاظ شود.
- اگر یک طرف پارکینگ، دیوار و طرف دیگر ستون باشد، عرض 4.75 درنظر گرفته می شود.
برای سه خودرو، 2.5 متر به عرض یاد شده در بالا اضافه می شود.
- در صورتی که دو طرف ماشین به دیوار یا ستون مسدود باشد، حداقل ابعاد به صورت 5 در 3 خواهد بود.
اگر بین دو ستون به صورت داخل به داخل، 4.5 متر فضا وجود داشته باشد، امکان ایجاد دو پارکینگ وجود دارد.
همچنین در پاركينگ های خصوصی به شرط عدم مزاحمت برای خودرو ديگر، پيش بينی دو واحد محل توقف خودرو در پشت سرهم بلا مانع است؛ مشروط به آن كه فضای مانور كافی داخل پاركينگ وجود داشته باشد.
ضوابط ارتفاع پارکینگ
ارتفاع مفيد پاركينگ، فاصله از كف تمام شده پاركينگ در آن نقطه تا زير پايين ترين محل عناصر سازه ای يا تاسيساتی است. در این رابطه، ارتفاع مفید پارکینگ های کوچک، متوسط و بزرگ و نیز پارکینگ های عمومی و خصوصی به قرار زیر است:
- ارتفاع مفيد مجاز پاركينگ های كوچک، حداقل دو متر و بيست سانتی متر (2.20) است.
- ارتفاع مفيد مجاز پاركينگ های متوسط و بزرگ، حداقل دو متر و چهل سانتی متر (2.40) است.
- در پاركينگ های عمومی، حداقل ارتفاع مفيد ورودی و خروجی دو متر و چهل سانتی متر (2.40) است.
- در پاركينگ های خصوصی، حداقل ارتفاع مفيد ورودی و خروجی دو متر و ده سانتی متر (2.10) است.
ضوابط درب پارکینگ
ساخت و طراحی درب پارکینگ نیز تابع مقرراتی است که در زیر برخی از مهم ترین این ضوابط اشاره شده است:
توقف خودروها در پارکینگ، نباید مزاحمتی برای باز شدن درب ها و استفاده از فضاهای انباری و تاسیساتی و دسترسی به راه پله ایجاد کند. حداقل عرض عبور در کنار محدوده توقف خودرو برای دسترسی به فضاهای ارتباطی مشاعات مانند راهرو،لابی، راه پله، آسانسور و…، 80 سانتی متر و برای دسترسی به انبار 50 سانتی متر است. همچنین عرض مفيد در ورودی (پشت تا پشت چارچوب)، معبر ورودی و شيب راهه در پاركينگ های بزرگ حداقل شش متر و در پاركينگ های متوسط و كوچك حداقل سه متر است. عرض درب ورودی پیاده نباید کمتر از 90 سانتی متر باشد و در صورت استفاده از درب دولنگه، نباید یک لنگه آن کمتر از 90 سانتی متر باشد.
بر اساس مصوبات شهرسازی برای هر ملک، تنها یک درب پارکینگ می توان تعیین و طراحی کرد. البته اگر شرایط زیر برای ملک وجود داشته باشد، تعداد درب های پارکینگ به دو باب افزایش می یابد:
- در ملک با ضلع (بر) بزرگتر از 20 متر
- تجمیع دو ملک به شرط وجود یک ضلع بزرگ تر از 14 متر
- تجمیع سه قطعه در بافت فرسوده به شرط ایجاد ضلع ملک بزرگ تر از 12 متر. در صورتی که شرایط یادشده تامین نشود، عوارض درب اضافی توسط شهرداری از مالک اخذ میشود.
در تمام انواع پارکینگ ها، ارتفاع آزاد درب پارکینگ (مکان عبور خودرو) نباید از 210 سانتی متر کمتر باشد. البته در پارکینگ های کوچک خصوصی در صورتی که ورودی و خروجی سواره و پیاده از هم جدا باشد می توان حداقل ارتفاع آزاد درب ورودی – خروجی سواره را 195 سانتی متر در نظر گرفت. در پارکینگ های بزرگ عمومی، ایجاد درب ورودی و خروجی مجزا برای سواره و پیش بینی سرویس بهداشتی الزامی است.
سایر ضوابط احداث پارکینگ
- اگر فاصله بين دو ستون 6.5 متر باشد مي توان بين دو ستون سه اتومبيل قرار داد.
- اگر ابعاد ستون ها، 40 در 40 باشد، فاصله آكس به آكس (مركز به مركز) ستون ها، 7.19 متر است.
- برای خروج اتومبيل بايد 5 متر پشت هر خودرو خالي باشد.
- اگر خودروها كنار ديوار قرار بگيرند، مي توان ابعاد جاي پارك را به صورت 2 در 6 لحاظ کرد.
- چيدن پاركينگ ها به صورت L موجب مي شود با استفاده از همپوشاني فضاي خالي بين آنها برای ايجاد پاركينگ بيشتر یا ايجاد تاسيسات، انبار، پله و آسانسور استفاده كرد.
- مسير آزاد خودرو در پاركينگ باید با حداقل عرض 3 طراحی شود. اين مسير مي تواند با فضاي مورد نياز پشت خودروها يا فضاي ترددي كنار آنها هم پوشاني داشته باشد.
- دستگاه ارتباطات عمودي و رمپ با حالت ضربدري جهت ايجاد حداكثر پاركينگ طراحي شود.
- اگر پاركينگ زيرزمين باشد، بهتر است پله و آسانسور در انتهاي بنا و سمت ديوار همسايه باشد.
- اگر پاركينگ طبقه همكف باشد، بهتر است راه پله در انتهاي زمين و قسمت بد آن باشد.
- بهتر است ورودي رمپ از عرض كم طراحي شود.
- در صورت داشتن حياط، بهتر است رمپ داخل حياط، طراحي شود.
- درخصوص قرارگيری پاركينگ ها، به ازاي هر فاصله دو خودرو، باید نيم متر از عرض كاسته شود.
ضوابط پارکینگ در پهنه سکونت
- در پهنه های مسکونی، احداث صرفا یک واحد پارکینگ مزاحم به صورت یک به یک، بلامانع است.
- پارکینگ مزاحم منوط به این که متعلق به یک واحد باشد و مزاحمتی برای سایرین ایجاد نکند، بلامانع است.
- توسعه رمپ دسترسی پارکینگ به خارج از مرز قطعات (پلاک ها) بعد از رعایت برهای اصلاحی و در فضای عمومی هم‌جوار (فضای پیاده رو)، مطلقا ممنوع است.
- پیش بینی راه های ورودی مجزا برای دسترسی به فضای پارکینگ (رمپ) و ورودی پیاده به ساختمان، در اراضی و املاک با بر 6 متر و بیشتر، الزامی است.
- چیدمان پارکینگ در فضاهای مربوطه، باید به گونه¬ای باشد که امکان تردد و استفاده از آسانسور توسط ناتوانان جسمی و حرکتی، مطابق مقررات ملی ساختمان به سهولت انجام شود.
مزاحمت برای پارکینگ دیگران
شیوه پارک خودرو توسط برخی ساکنان یا مهمانان آنها، در برخی مواقع، موجب ایجاد مزاحمت برای دیگران می شود. چنانچه خودتان با آن شخص در ارتباط هستید و این اقدام، تکرار می شود، بهتر است دوستانه این موضوع را به وی منتقل کرده و از وی بخواهید نسبت به اصلاح رفتار خود اقدام نماید. در غیر این صورت، بهترین راه، انتقال موضوع به مدیر ساختمان است تا تذکرات لازم را ارائه نماید. با این حال، اگر احساس کردید، مسئله به این سادگی و سرعت، حل نمی شود و همچنان فرد، هنگام پارک خودروی خود حقوق دیگران را رعایت نمی کند، با مراجعه به مراجع قانونی و شکایت از وی، ضمن رفع مزاحمت، برای فرد مزاحم، حداقل به مدت شش ماه یا بیشتر، مجازات حبس لحاظ می شود.
پارکینگ مزاحم چیست؟
حتما در برخی آگهی های مربوط به خرید و فروش یا اجاره مسکن، با عبارت «پارکینگ مزاحم» مواجه شده اید. علاوه بر پارکینگ اجاره ای، پارکینگ مزاحم در ساختمان های مسکونی برای ساکنان فاقد پارکینگ یا کسانی که نیازمند فضای پارک برای بیش از یک خودرو هستند، می تواند تا حدی مشکل گشا باشد. طبق قوانین شهرداری، فضای لازم برای پارک هر خودرو، مساحت استانداردی دارد تا هیچ خودرویی برای سایر خودروها مزاحمت ایجاد نکند اما در شرایط خاص برای فضای خالی باقی مانده، پارکینگ مزاحم تعریف می شود.
چنانچه در محل پارکینگ ساختمان، علاوه پارکینگ های استاندارد، فضایی وجود داشته باشد که بتوان خودروی جدیدی با مزاحمت برای سایر خودروها پارک کرد، ساکنان می توانند برای دریافت پارکینگ مزاحم به صورت توافقی به شهرداری مراجعه کنند. با این وجود، پارکینگ مزاحم از جابه جایی آزادانه یکی از خودروهای ممانعت می کند و بنابراین، قیمت آن از پارکینگ اصلی کمتر است. نحوه تقسیم پارکینگ مزاحم بر مبنای توافق تمام اعضای ساختمان است و در صورت عدم توافق، شهرداری بر اساس اولین و آخرین قرارداد، پارکینگ را تقسیم می کند که معمولا پارکینگ مزاحم به آخرین قرارداد تعلق می گیرد.
ابعاد پارکینگ در آپارتمان
بر اساس ضوابط شهرداری، مطابق با مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان، درباره اندازه و ابعاد پارکینگ، برای قرارگیری یک پارکینگ حداقل دهانه 2.5 متر، برای دو پارکینگ کنار هم حداقل دهانه 4.5 متر و برای سه پارکینگ کنار هم حداقل دهانه 7 متر مورد نیاز است. همچنین طول مورد نیاز برای پارکینگ 5 متر و حداقل فضای یک پارکینگ 5 در 2.5 متر است. ضمنا به ازای اضافه شدن هر واحد پارکینگ، فضایی به عرض 2 متر به این ابعاد اضافه می شود. عرض پارکینگ معلول باید حداقل 3.5 متر باشد و اگر پارکینگ بین دو دیوار بسته قرار گیرد، باید 50 سانتی متر به عرض های یاد شده اضافه شود.
بر این اساس، مساحت 40 متر مربع فضای حیاط قابل پارک به عنوان یک واحد پارکینگ محسوب می شود و در صورت کاهش سطح اشغال، فضای باز مازاد بر 40 درصد که قابل پارک باشد، به عنوان مساحت مورد نیاز پارکینگ به شمار می آید. همچنین حداقل عرض رمپ جهت دسترسی پارکینگ مسکونی 2.5 متر و در پارکینگ های تجاری، 3.5 متر است. علاوه بر این، حداقل ارتفاع پارکینگ 2.40 متر و حداکثر 3 متر باید باشد. اندازه مفید دَرِ ورودی پارکینگ 3 متر است اما عرض دَرِ پارکینگ حیاط نسبت به نوع پارکینگ ساختمان، رمپ ورودی و چگونگی باز شدن دَر، بین 280 تا 450 سانتی متر، متغیر است. در بعضی از مناطق در نقشه ساختمان از طرف شهرداری اندازه دَرِ پارکینگ تعیین شده و برای تغییر اندازه آن با مهندس ناظر، باید هماهنگی لازم انجام شود.
طراحی فضای داخلی پارکینگ
طراحی فضای داخلی پارکینگ باید متناسب با دیگر بخش های ساختمان باشد. در این زمینه، ضوابط شهرداری برای طراحی پارکینگ، استاندارد های طراحی پارکینگ، حداقل ارتفاع سقف پارکینگ، عرض استاندارد دَرِ پارکینگ، شعاع گردش رمپ پارکینگ ، شعاع گردش ماشین در طراحی پارکینگ، ضوابط طراحی تهویه پارکینگ ، طراحی پارکینگ واحد مسکونی و طراحی کف پارکینگ ساختمان باید مد نظر قرار گیرد.
همچنین پارکینگ های سرپوشیده که می توان آن ها را از جمله عناصر تکمیل کننده ساختمان ها نامید، در طراحی معمولا دارای دیواری محکم در یک طرف برای محافظت از وسایل نقلیه در برابر آب و هوا، و همچنین استفاده مناسب از فضا و صرفه اقتصادی است. ترکیب پارکینگ سرپوشیده برای اتومبیل، فضایی برای دوچرخه ها و فضای مناسب برای انباری دارای در و قفل، در ساختمان‌ها مدنظر قرار می گیرد. با این وجود، مسیرهای ورود و خروج پارکینگ ها، باید به دور از هر گونه خطر و مزاحمت برای محل بازی کودکان و آسایش ساکنان ساختمان باشد. همچنین پارکینگ های سرپوشیده باید دارای سیستم تهویه طبیعی و در صورت نبود شرایط لازم، دارای سیستم های مناسب تهویه مکانیکی باشند. پارکینگ در زیرزمین باید دسترسی مستقیم به طبقات داشته باشد.
تعداد پارکینگ مورد نیاز بر اساس متراژ
تعداد پارکینگ های مورد نیاز در واحدهای مسکونی، متناسب با مساحت ساختمان و واحد مسکونی است. برای واحد های مسکونی کمتر از 150 متر مربع، یک پارکینگ، برای واحدهای مسکونی بین 150 تا 200 مترمربع، 1.5 پارکینگ و برای واحدهای مسکونی بیش از 200 مترمربع دو پارکینگ، مورد نیاز است. طبق مقررات موجود، در خصوص پارکینگ با کاربری مسکونی، در صورتی که تعداد واحد فرد باشد، یک واحد از پارکینگ معاف است. همچنین در یک واحد مسکونی، احداث پارکینگ الزامی نیست اما به ازای دو واحد مسکونی یک پارکینگ مورد نیاز است و مساحت مورد نیاز به میزان حداقل 16 متر مربع کافی است.
در مجتمع های آپارتمانی تا 4 واحد مسکونی به ازای هر دو واحد، یک پارکینگ باید احداث شود. در ساختمان های 4 واحد و کمتر می توان از مقررات بند 2 ضوابط عمومی یعنی 32 متر مربع پارکینگ استفاده کرد. در ساختمان های دارای بیش از چهار واحد مسکونی که اغلب آپارتمان های امروزی خصوصا در کلان شهرها و پایتخت را شامل می شود، تا چهار واحد آن 50 متر مربع و به ازای هر واحد اضافی یک پارکینگ لازم است.
تاثیر قیمت پارکینگ بر قیمت واحد مسکونی
نداشتن پارکینگ برای ساکنان واحدهای مسکونی به ویژه در پایتخت و کلان شهر های ایران، یک معضل اساسی است. از این رو، هنگام خرید ملک، داشتن پارکینگ، هم در فروش سریع تر و هم در قیمت آپارتمان یا قیمت هر متر مربع واحد مسکونی دیگر، بسیار موثر است و موجب افزایش قیمت آن می شود. به تعبیر دیگر، در قیمت یک واحد مسکونی، قیمت پارکینگ نیز نهفته است.
درباره میزان و سهم تاثیر پارکینگ در قیمت ملک، خصوصا با رشد سرسام آور قیمت مسکن در سال های اخیر، نظرات و دیدگاه های مختلفی مطرح است. با این توصیف، هرچند نحوه محاسبه سهم پارکینگ در قیمت مسکن، فرمول مشخصی ندارد و به تعبیر دیگر به متغیرهای مختلفی وابسته است، اما به اعتقاد برخی کارشناسان قیمت پارکینگ، بین 3 تا 8 درصد قیمت واحد مسکونی است.
با این مبنا، می توان گفت مثلا یک واحد مسکونی 50 متری در پایتخت همراه با پارکینگ، که هر متر آن 20 میلیون تومان باشد، یعنی جمعا یک میلیارد تومان، قیمت پارکینگ آن، بین 30 تا 80 میلیون تومان برآورد می شود.با این حال، عوامل زیر در تعیین قیمت پارکینگ هنگام خرید و فروش یک واحد مسکونی، تاثیرگذار است:
- عرض کوچه
کوچه های عریض یا باریک در محاسبه قیمت پارکینگ موثرند. پارکینگ واحدهایی که در کوچه یا فرعی های عریض واقع شده اند، نرخ پایین تری دارند و خریداران، پهنای کوچه را برای پارک خودرو مناسب می دانند و فروشنده هایی که واحد آنها در کوچه های عریض قرار دارد نیز پارکینگ را با قیمت مناسب تر در نظر می گیرند، اما اگر کوچه یا فرعی باریک باشد و فضای کافی برای پارک خودرو وجود نداشته باشد، تقاضا برای واحد های پارکینگ دار افزایش می یابد و مالکان قیمت پارکینگ را بالاتر می برند.
- عمر ساختمان
غالبا قیمت پارکینگ واحد های نوساز نسبت به واحد های چند سال ساخت از سوی فروشندگان، ارزان تر محاسبه می شود، زیرا نرخ فروش واحد های نوساز بالاتر از واحد های چند سال ساخت است و افزایش قیمت فروش پارکینگ مانع خرید بهتر توسط متقاضیان خواهد شد. بنابراین فروشندگان، واحدهای چند سال ساخت قیمت بیشتری برای پارکینگ درنظر می گیرند.
- تناسب پارکینگ با تعداد واحدها در ساختمان
در ساختمان هایی که به تعداد واحدهای آن، پارکینگ وجود دارد، قیمت پارکینگ ارزان تر است اما در ساختمان هایی که تعداد پارکینگ کمتر از واحد هاست، پارکینگ ارزش و قیمت بالاتری دارد.
- وجود پارکینگ عمومی در منطقه
وضعیت برخورداری از پارکینگ عمومی در مناطق مختلف بر میزان اهمیت پارکینگ مسکونی تاثیر دارد. مثلا در برخی مناطق بالانشین پایتخت که پارکینگ عمومی، کمتر در دسترس است، پارکینگ در واحد مسکونی برای خریداران آپارتمان اهمیت زیادی دارد.
نحوه تقسیم پارکینگ در ساختمان
محل قرار گرفتن پارکینگ یک آپارتمان خصوصا در مجمتع های مسکونی با واحد های متعدد، موضوع مهمی برای ساکنان است. از این رو، برای جلوگیری از مشاجرات احتمالی در خصوص موقعیت پارکینگ توسط هر کدام از ساکنان، مقررات مشخصی در نظر گرفته شده است. در مجموع تقسیم پارکینگ در واحدهای مسکونی به دو صورت اختصاصی و مشاع صورت می گیرد.
در تقسیم به روش اختصاصی، محل دقیق آن در صورت مجلس تفکیکی و سند رسمی قید می شود و در حقیقت ملک اختصاصی صاحب آپارتمان است و در تقسیم به صورت مشاع، این پارکینگ ها در صورت مجلس تفکیکی، واحدهایی هستند که می توانند به صورت مشاع از پارکینگ ساختمان استفاده کنند. در این صورت فقط آپارتمان هایی که حق استفاده از پارکینگ مشاع برای آنها به رسمیت شناخته شده، می توانند از آن استفاده نمایند. در پارکینگ مشاع، هر کدام از واحدها می توانند خودروی خود را در هر قسمت از پارکینگ بگذارند.
البته در این حالت، مالکان خودشان یا از طریق مدیر ساختمان، برای ایجاد نظم، می توانند محل معینی را به طور موقت، برای یک مدت مشخص به هر واحد اختصاص دهند و سپس آن را با واحد دیگر، تعویض نمایند.
طبق ماده 10 قانون مدنی، اگر تقسیم پارکینگ بین مالکان، با توافق همه آن ها باشد، اشکال قانونی ندارد، اما نحوه شماره گذاری و پلاک گذاری پارکینگ، توسط مامور یا نماینده سازمان ثبت اسناد و املاک انجام می شود. بر این اساس، از بالاترین طبقه آپارتمان کار پلاک گذاری شروع شده و بعد از آن، از پایین ترین نقطه آپارتمان، واگذاری پارکینگ انجام می شود. بنابراین مالکان با توافق قادر نیستند داشتن یا نداشتن پارکینگ را تعیین کنند، بلکه می توانند درباره موقعیت پارکینگ توافق نمایند.
در قانون تقسیم پارکینگ در آپارتمان نوساز صادره از سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، یک روش برای تقسیم پارکینگ تعریف شده و هنگام تنظیم صورت مجلس تفکیکی برای تعیین موقعیت پارکینگ و تعلق آنها به واحدهای آپارتمانی از آن استفاده می شود. بر این اساس، روش تقسیم پارکینگ بدین گونه است که تقسیم از سمت شمال غربی ساختمان در جهت عقربه های ساعت، بین واحدها از طبقات بالایی شروع می شود.
با این روش، پارکینگ های واقع در طبقات همکف به واحدهای طبقات بالا تعلق می گیرد و هرچه شمارش واحدها یا طبقات واحدها پایین می رود، پارکینگ آن ها در طبقات منفی واقع می شود. به همین دلیل هنگام خرید واحد آپارتمان نوساز در ابتدا، در قسمت پارکینگ یا چیزی نمی نویسند یا نوشته میشود: «طبق صورت مجلس تفکیکی». البته برخی فروشندگان یا مشاوران املاک در قسمت پارکینگ، خط تیره می گذارند.
نرخ اجاره پارکینگ در مجتمع مسکونی
در ساختمان هایی که به تعداد واحدها، پارکینگ وجود ندارد یا برخی ساکنان دارای چند خودرو هستند و از طرف دیگر، برخی مالکان به دلیل نداشتن خودرو یا داشتن پارکینگ در محل دیگر یا سایر دلایل، آمادگی خود را برای اجاره پارکینگ اعلام می کنند. برای محاسبه اجاره پارکینگ همانند قیمت آن برای فروش، فرمول خاصی وجود ندارد و نرخ اجاره به صورت توافقی بین مالک و متقاضی صورت می گیرد علاوه بر آن معمولا به بنگاه مراجعه نمی کنند. با این وجود، مبلغ اجاره پارکینگ، معمولا 10 تا 15 درصد مبلغ اجاره واحد آپارتمانی در همان ساختمان است.
با این حال، یک اصل و قانون کلی درباره اجاره پارکینگ وجود دارد که بر اساس آن، اجاره دادن پارکینگ یک ساختمان به افراد غیر ساکن در آن، ممنوع است؛ موضوعی که معمولا از طرف مدیر ساختمان به افرادی که پارکینگ، اجاره می دهند، تاکید می شود و دلیل آن نیز حفظ امنیت ساختمان است. نکته دیگر که به فرهنگ آپارتمان نشینی و زندگی شهری بر می گردد، این است که هیچ فردی حق ندارد اتومبیل خود را در پارکینگ همسایه که به دلایل مختلف ممکن است خالی و بدون استفاده باشد، پارک کند مگر اینکه قبلا اجازه استفاده از آن را گرفته باشد و یا آن را اجاره کرده باشد. در غیر این صورت، چنانچه مالک، متوجه استفاده وی از پارکینگ وی شود، می تواند اجاره آن مدت را مطالبه نماید.
خرید پارکینگ آپارتمان
به دلیل تعدد خودروها، امکان اختصاص پارکینگ در تمام آپارتمان ها به واحدهای ساختمانی میسر نیست. بنابراین مالکانِ دارای دو پارکینگ یا کسانی که به پارکینگ آپارتمان نیاز ندارند، پارکینگ خود را می فروشند. ساکنان به دو صورت می توانند اقدام به خرید و فروش پارکینگ کنند. حالت اول، تقاضای خرید پارکینگ آپارتمان مالک دیگر است که در اسناد ثبتی مالکیت موجود است و این امر، هیچ منافاتی با قوانین پارکینگ ندارد. مالک می تواند این انتقال را به صورت رسمی با اسناد مربوطه انجام دهد. حالت دوم، خرید پارکینگ آپارتمانی است که فرد در آن سکونت ندارد و این امر، غیر قانونی و جرم است. هیچ کدام از مالکان نیز حق فروش تفکیکی قسمتی از ملک خود را ندارند.
آگاهی از قوانین، مقررات و مسائل فنی، فرهنگی و اجتماعی پارکینگ ساختمان ها و واحدهای مسکونی در قالب موارد یاد شده، هم از نظر اقتصادی برای ساکنان آپارتمان ها ارزشمند است و هم بر آسایش و آرامش روحی – روانی آن ها، قبل، حین و بعد از خرید مسکن تاثیر بسزایی دارد.
مطالب بیشتر:
مسئولیت‌های مهندس مجری ساختمان