پنج پیشرانه خودرو که نمی‌دانستید با کمک یاماها توسعه پیدا کرده‌اند

هرچند یاماها به خاطر موتورسیکلت‌هایش شهرت دارد اما این شرکت با کمک به توسعهٔ پیشرانه‌های فوق‌العاده، توانایی‌های خود را در صنعت خودروسازی هم نشان داده است.

شرکت یاماها موتور که در بهار سال ۱۹۵۵ تأسیس شد، به خاطر ساخت بهترین موتورسیکلت‌ها، در سراسر جهان شهرت دارد اما این شرکت ژاپنی در تاریخ خودرو با صنعت خودروسازی هم ارتباط داشته است. یاماها در دههٔ ۶۰ نقشی پررنگ در توسعهٔ تویوتا ۲۰۰۰GT افسانه‌ای داشت و در اوایل دههٔ ۹۰ هم سوپرکاری با پیشرانهٔ V12 فرمول یک بنام OX99-11 را طراحی کرد که متأسفانه هیچ‌گاه از مرحلهٔ پروتوتایپ فراتر نرفت. علاوه بر این، یاماها در طراحی و توسعهٔ بسیاری از پیشرانه‌های خودرویی هم نقش داشته است که در ادامه با تعدادی از آن‌ها آشنا خواهیم شد.

تویوتا ۳T-GTE

یاماها و تویوتا همکاری طولانی‌مدتی باهم داشته‌اند که منجر به ساخت موتورهای عالی زیادی مثل اولین پیشرانهٔ V8 تولیدی تویوتا (معروف به موتور تویوتا همی) و تنها موتور V10 تاریخ این شرکت شده است. این همکاری اما پیشرانه‌های کوچک‌تر چهار سیلندری را هم به دنبال داشته که یکی از خلاقانه‌ترین آن‌ها، موتور ۳T-GTE است. این موتور بر اساس پیشرانهٔ ۳T ساخته شد که در سال ۱۹۷۷ معرفی شده بود. ۳T-GTE اولین پیشرانهٔ DOHC توربوشارژ ژاپنی محسوب می‌شد. این موتور ۱.۸ لیتری که اولین بار در سال ۱۹۸۲ ارائه شد، به محفظه احتراق نیم‌کره‌ای (همی)، سیستم سوخت‌رسانی انژکتوری، دو سوپاپ در هر سیلندر و شمع‌های دوتایی مجهز بود و ۱۶۰ اسب بخار قدرت و ۲۰۶ نیوتن متر گشتاور تولید می‌کرد. ۳T-GTE در زمان عرضه یکی از مهندسی‌شده‌ترین موتورهای چهار سیلندر تولیدی جهان محسوب می‌شد و هنوز هم به دلیل قابلیت اطمینان نامیرای خود قابل‌احترام است. این پیشرانه در نسخه‌های پرفورمنس مدل‌های کرونا، سلیکا و کارینا استفاده شد.

فورد SHO V6

در دههٔ ۸۰، فورد به یک پیشرانهٔ V6 پرفورمنس جمع‌وجور نیاز داشت که امکان نصب به‌صورت عرضی را داشته باشد. بدین منظور، شرکت آمریکایی بجای ساخت چنین پیشرانه‌ای، سفارش آن را به یاماها داد. البته فورد قبلاً روی یک موتور V6 بنام ولکان کار می‌کرد اما مهندسان شرکت نتوانستند این موتور را به‌اندازهٔ کافی جمع‌وجور و قدرتمند طراحی کنند. پیشرانهٔ SHO هم بر اساس همان ولکان ساخته شده بود اما به لطف یاماها بسیار پیشرفته‌تر شد. این موتور کاملاً در ژاپن مهندسی شده و مونتاژ می‌شد. موتور SHO که با حجم‌های ۳ لیتر و ۳.۲ لیتر تولید می‌شد، به بلوک آهنی، سرسیلندر آلومینیومی DOHC با ۲۴ سوپاپ و منیفولد هوای نوآورانه با طول متغیر مجهز بود. این پیشرانهٔ دور بالای تنفس طبیعی، ۲۲۰ اسب بخار قدرت و ۲۷۱ یا ۲۹۲ نیوتن متر گشتاور (بسته به حجم) تولید می‌کرد. این پیشرانهٔ V6 از سال ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۵ در نسخهٔ پرفورمنس سدان تاروس SHO استفاده شد. این پروژهٔ موفق همچنین منجر به توسعهٔ موتور دیگری توسط یاماها برای فورد شد. این یک پیشرانهٔ V8 بزرگ‌تر بود که زیر کاپوت نسل سوم تاروس SHO جایگزین موتور V6 قبلی شد.

تویوتا ۲ZZ-GE

یکی دیگر از پیشرانه‌های بسیار خوبی که تویوتا با کمک یاماها توسعه داد، ۲ZZ-GE بود. داستان این موتور در اواخر دههٔ ۹۰ آغاز شد یعنی زمانی که تویوتا به فکر طراحی یک نسخهٔ پرفورمنس از پیشرانهٔ چهار سیلندر ZZ خود افتاد. برای انجام این کار، تویوتا از شریک دیرینهٔ خود توسعهٔ سرسیلندر جدیدی را خواست که منجر به ساخت ۲ZZ-GE شد. این پیشرانهٔ تمام آلومینیومی با ۱.۸ لیتر حجم، به شاتون‌های فورج‌کاری شدهٔ فولادی، پیستون‌های بازطراحی شده و سیستم تزریق سوخت چندنقطه‌ای پیشرفته مجهز بود. این موتور چهار سیلندر که می‌توانست از دور ۷,۵۰۰ rpm فراتر رود، در نسخه‌های پرفورمنس مدل‌هایی مثل کرولا و سلیکا، پونتیاک وایب و سه مدل لوتوس الیزه، اگزیج و Eleven-2 استفاده شد. این پیشرانه که تنفس طبیعی بود، بین ۱۶۰ تا ۱۹۰ اسب بخار قدرت تولید می‌کرد اما لوتوس با نصب اینترکولر و سوپرشارژر روی آن، قدرت را تا ۲۶۰ اسب بخار افزایش داد.

ولوو B8444S

B8444S که از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۰ تولید شد، یک پیشرانهٔ V8 تمام آلومینیومی با زاویهٔ ۶۰ درجه بود که در نسل اول ولوو XC90 و نسل دوم S80 استفاده شد. این پیشرانه به‌طور کامل توسط ولوو طراحی شده بود و شرکت سوئدی از یاماها صرفاً برای تولید آن کمک گرفت اما از آنجایی قطر سیلندر و کورس پیستون B8444S با موتور SHO V8 فورد یکسان بود، به نظر می‌رسد نقش یاماها در این موتور چیزی بیش از تولید آن بوده است. موتور B8444S با ۴.۴ لیتر حجم، ۳۱۱ اسب بخار قدرت و ۴۴۰ نیوتن متر گشتاور تولید می‌کرد. این پیشرانه همچنین در سوپرکار بریتانیایی نوبل M600 هم استفاده شد و در اینجا با انژکتورهای جریان بالا و دو توربوشارژر، خروجی آن به ۶۵۰ اسب بخار قدرت و ۸۲۰ نیوتن متر گشتاور رسید.

تویوتا ۱LR-GUE

در دههٔ ۲۰۰۰، تویوتا تصمیم به ساخت چشمگیرترین سوپراسپرت تاریخ ژاپن گرفت تا آن را از طریق برند لوکس لکسوس به بازار عرضه کند. یکی از اهداف این پروژه، توسعهٔ یک پیشرانهٔ V10 با الهام از فرمول یک بود که این وظیفه به یاماها سپرده شد. این موتور با کد ۱LR-GUE، با استفاده از آلومینیوم، منیزیوم و تیتانیوم ساخته شد. میل‌لنگ و پیستون‌های فورج‌کاری شده که برای مقاومت در برابر نسبت تراکم ۱۲ طراحی شده بودند، سوپاپ‌های منیزیومی و سیستم VVTi دوگانه هم از دیگر از ویژگی‌های این موتور جذاب بودند. موتور V10 لکسوس LFA با ردلاین ۹ هزار rpm و حجم ۴.۸ لیتر، ۵۶۰ اسب بخار قدرت و ۴۸۰ نیوتن متر گشتاور تولید می‌کرد. علاوه بر این، سیستم اگزوز هم که با همکاری بخش تولید آلات موسیقی یاماها ساخته شده بود، سمفونی اعتیادآوری می‌نواخت. تا به امروز، این تنها پیشرانهٔ V10 ساخت ژاپن و جذاب‌ترین موتور تاریخ سرزمین خورشید تابان محسوب می‌شود.