با هر احساس گرسنگی یا ولع، دو انتخاب در پیش رو داریم: خوردن غذاهایی که گفته میشود برای ما مفید هستند یا رفتن بهدنبال غذاهای راحت. این انتخابها آسان یا همیشه ممکن نیستند؛ اما تحقیقات نشان میدهند که خوردن غذاهای سالمتر میتواند مزایای سلامتی قابلتوجهی بهویژه در بلندمدت داشته باشد.
مطالعهی جدیدی که دادههای مصرف غذا و نتایج سلامتی نزدیک به نیم میلیون ساکن بریتانیا را تجزیهوتحلیل میکند نشان میدهد که روی آوردن به رژیم غذایی سالم و پایبندی به آن میتواند تا ۱۰ سال به عمر شما اضافه کند.
تیم تحقیقاتی به سرپرستی لارس فادنس، محقق بهداشت عمومی در دانشگاه برگن نروژ، به منظور انجام مطالعهی خود، امید به زندگی ۴۶۷٬۳۵۴ نفر را مدلسازی کرد. این افراد عادات غذایی خود را بهعنوان بخشی از مطالعهی طولانیمدت بیوبانک بریتانیا که در سال ۲۰۰۶ آغاز شده بود، مستند کرده بودند.
محققان پس از گروهبندی شرکتکنندگان براساس الگوهای غذایی، نحوهی تغییرات آنها را درطول زمان یادداشت کردند. آنها در مرحلهی بعد به شناسایی افراد معمولی و ناسالم، افرادی که مصرف غذای آنها مطابق با راهنمای Eatwell بریتانیا بود و سایر افرادی پرداختند که الگوی غذاییشان منطبق بر رژیمی بود که محققان آن را رژیم غذایی طول عمر نامیدند.
محققان پس از درنظر گرفتن سیگار، الکل و فعالیت بدنی دریافتند که امید به زندگی مردان و زنان ۴۰ سالهای که از رژیم غذایی ناسالم به پیروی از توصیههای Eatwell روی آوردهاند، تقریبا ۹ سال افزایش یافته است. افرادی که نوشیدنیهای شیرین و گوشتهای فراوریشده را کنار گذاشتند و رژیم غذایی غنی از غلات کامل، آجیل، میوهها، سبزیجات و مقادیر متوسط ماهی (بهاصطلاح رژیم غذایی طول عمر) داشتند، ۱۰ سال به طول عمر خود اضافه کردند.
در بین افرادی که از ابتدا رژیم غذایی متوسط مصرف کردند و افرادی که عادات غذایی خود را در مراحل بعدی زندگی بهبود بخشیدند، افزایش کمتر امید به زندگی مشاهده شد. محققان در مقالهی خود مینویسند: «هرچه تغییرات ایجادشده بهسمت الگوهای غذایی سالمتر بیشتر باشد، امید به زندگی بیشتر است. جای تعجب نیست که وقتی تغییر رژیم غذایی در سنین بالاتر شروع شود، افزایش امید به زندگی کمتر است؛ اما این افزایش قابلتوجه باقی میماند.»
محققان دریافتند که افراد ۷۰ ساله با تغییر مداوم در تغذیهی سالم مطابق با راهنمای Eatwell یا رژیم غذایی طول عمر، امید به زندگی خود را ۴ تا ۵ سال افزایش میدهند. کاترین لیوینگستون، محقق تغذیهی جمعیت و نویسندهی مطالعه به ساینس آلرت گفت: «دیدن مزایای سلامتی عظیم ناشی از تغییرات رژیم غذایی هیجانانگیز است؛ اما تعجبآور نیست. این کار مهم است؛ چراکه نشان میدهد هیچوقت برای ایجاد تغییرات کوچک و پایدار به سمت رژیم غذایی سالم دیر نیست.»
مطالعات قبلی نشان دادهاند که چگونه الگوهای مختلف تغذیهی سالم منعکسکنندهی دستورالعملهای رژیم غذایی، با کاهش خطر مرگ زودهنگام در میان شهروندان آمریکایی مرتبط است. هرچند مطالعهی جدید بریتانیا را بررسی میکند و دامنهی جغرافیایی چنین مطالعاتی را گسترش میدهد، نتایج خود را با احتیاط در مورد جمعیتهای دیگر بهکار میبرد. بهعنوان مثال بیوبانک بریتانیا مصرف برنج را که برای بسیاری از گروههای مهاجر مهم است اندازهگیری نمیکند؛ بنابراین نتایج بهدستآمده به همه تعمیم نخواهد یافت.
مجموعه دادههای موجود در بیوبانک بریتانیا عمدتا افرادی را توصیف میکند که دارای پسزمینهی اجتماعی-اقتصادی اروپایی از طبقهی متوسط به بالا هستند. بهگفتهی محققان درحالی که تجزیهوتحلیل آنها تغییرات پایدار رژیم غذایی را بررسی میکند، حفظ تغییرات سبک زندگی درطول زمان با بهبود رژیم غذایی میتواند چالشبرانگیز باشد و برای بسیاری از افراد الگوهای رژیم غذایی درطول زمان در نوسان است.
برای برخی از افراد نیز چالش اصلی برای ایجاد تغییر در سبک تغذیه، نه انگیزه، بلکه دسترسی است. مقامات بهداشتی ممکن است به مردم توصیه کنند که رژیم غذایی سالم داشته باشند؛ اما دسترسی به غذای مقرونبهصرفه و مغذی، مشکلی سیستماتیک و مربوط به بهداشت عمومی است که سیاستهای دولتها میتواند به رفع آن کمک کند.
محققان بر نقش مالیات و یارانههای غذایی تاکید میکنند که هدف آنها مقرونبهصرفهکردن غذای سالم نسبت به گزینههای ناسالم است. مطالعهای در سال ۲۰۱۷ تخمین زد که چنین سیاستهایی برای مالیات بر اقلام ناسالم مانند نوشیدنیهای شیرین و در عین حال دادن یارانه به گزینههای سالم میتواند سالانه جان ۶۰ هزار نفر را در ایالات متحده نجات دهد.
بهبود محیطهای غذایی در مدارس و محلهای کار با حذف ماشینهای فروش خودکار و ارائهی گزینههای سالم نیز میتواند تفاوتی واقعی برای سلامت مردم ایجاد کند؛ البته این کار به سود سیارهی زمین نیز خواهد بود.
یافتههای مطالعه در ژورنال نیچر فود منتشر شده است.